Nieuwe technologie in de openbare ruimte
Vanwege de digitalisering van onze samenleving staan gemeenten voor nieuwe technische, sociale, juridische en ethische vraagstukken. Bijvoorbeeld wanneer het gaat over gebruik van nieuwe technologieën en dataverzameling in de openbare ruimte.
Gemeenten zoeken naar wat wel en niet kan of mag bij de ontwikkeling van de digitale openbare ruimte en het verzamelen, gebruik en delen van data. Soms zetten gemeenten zelf sensoren in om bijvoorbeeld luchtkwaliteit te meten of passanten-tellingen te doen voor binnenstad monitoring. Maar ook commerciële partijen ontwikkelen sensor toepassingen, zoals slimme digitale billboards of wifi-tracking in winkelgebieden. Onderzoeksinstellingen en zelfs inwoners zetten soms sensoren in om data over hun leefomgeving te verzamelen.
In het whitepaper ‘Sensoren en de rol van gemeenten’ zijn gemeentelijke dilemma’s en instrumenten verkend. Gemeenten zelf doen in het paper een aantal aanbevelingen voor verdere ondersteuning bij hun dilemma’s in de praktijk. Zo willen zij een gezamenlijke stem en gelijke spelregels naar bijvoorbeeld een innovatief bedrijfsleven.
Samen organiseren: Werkgroep “principes voor de digitale samenleving”
Een concrete wens was het opzetten van een werkgroep. Met deze werkgroep zijn “Principes” ontwikkeld voor de digitale samenleving. De werkgroep bestaat naast 30 leden van gemeenten ook uit afvaardiging van Nationale Politie, provincie, universiteiten en het Rijk (ministerie van BZK). Het afgelopen jaar heeft deze werkgroep Principes ontwikkeld, waarbij ook landelijk input is gevraagd via een internet uitvraag. Dit najaar hebben gemeenten hun input kunnen geven tijdens vier regionale bijeenkomsten. Gemeenten willen bijvoorbeeld transparant zijn over waar, waarom en door wie data wordt verzameld. Ook willen gemeenten dat die data wordt gedeeld en hergebruikt, maar dan wel op een veilige manier. Gemeenten hebben daarom ook een regisserende en verbindende rol te spelen tussen partijen door inspraak en dialoog te organiseren.
Eerst principes, daarna ook concrete instrumenten
De VNG legt de ontworpen Principes voor aan alle leden op de BALV 2019 om ze vast te stellen als gemeenschappelijk kader voor de digitalisering van de openbare ruimte. De Principes worden met alle colleges gedeeld op 31 oktober ter voorbereiding op de BALV.
Met één gedeelde set van Principes, hebben gemeenten de mogelijkheid om aan te sluiten bij één gezamenlijk kader en ambitie voor de komende jaren als het gaat om dataverzameling in de openbare ruimte. Dat scheelt werk en biedt duidelijkheid naar inwoners en bedrijven.
Een eerste instrument is al in ontwikkeling tussen gemeenten, VNG en het ministerie van BZK; een modelovereenkomst Slimme Toepassingen als een checklist waarmee gemeenten gemakkelijk, overzichtelijk en deels uniforme overeenkomsten met marktpartijen kunnen sluiten.
Denk en doe mee: Principes als startpunt voor gesprek en de uitvoering
De Principes zijn nadrukkelijk geen eindpunt, maar juist het startpunt voor het gesprek en de verdere ontwikkelingen op dit onderwerp. De werkgroep blijft de komende tijd bestaan als (virtueel) advies en kennisplatform van gemeenten op het punt van ethiek en digitalisering. Hiervoor is ook de stem van de uitvoering van groot belang.
Wil je meedoen met de werkgroep of meer weten? Mail dan naar vgs@gemeentesecretaris.nl en we zorgen dat er contact met je wordt opgenomen!
Meer weten? Kijk dan eens naar deze animaties of op de site van de VNG!
