Jaarrede Astrid van de Klift VGS-congres 2025
Geachte leden, collega’s en gewaardeerde gasten,
Als voorzitter van de Vereniging van Gemeentesecretarissen heet ik u allen van harte welkom op de tweede dag van het VGS-congres. Mijn naam is Astrid van de Klift, gemeentesecretaris van de mooie gemeente Nijmegen.
Graag stel ik mij kort aan u voor vanuit verschillende perspectieven.
Vanuit mijn persoonlijke achtergrond hecht ik waarde aan het volgen van je passie. Mijn man en ik hebben dit onze twee inmiddels volwassen zonen proberen mee te geven.
In mijn rol bij de gemeente Nijmegen richt ik mijn passie en energie op het versterken van het ambtelijk vakmanschap, van zowel de organisatie als mijzelf als gemeentesecretaris. Als het gaat om leiderschap geloof ik in continue ontwikkeling en groei om stevig in positie te zijn en te blijven. Zeker in de huidige dynamische wereld. Onze vereniging, die ik zie als een stimulerende omgeving met inspirerende contacten, vind ik daarvoor essentieel.
Op deze wijze kunnen wij elkaar ondersteunen in onze professionele ontwikkeling binnen één van de meest betekenisvolle functies in de gemeentelijke organisatie. Het is dan ook bijzonder waardevol om hier samen te zijn met collega-vakgenoten.
Nogmaals van harte welkom, fijn jullie hier te mogen ontmoeten. Gisteren doken we in het Spoorwegmuseum terug in de geschiedenis van beweging en verbinding. Vandaag staan we in Tivoli, in het kloppende hart van Utrecht — een stad die zich steeds meer profileert als duurzaam, groen en toekomstgericht. Dat is niet toevallig ook hoe wij naar onze rol als gemeentesecretaris zijn gaan kijken.
Tussen transitie en toenemende complexiteit
We bevinden ons midden in een tijdperk van transformatie. Landelijk staan we aan de vooravond van verkiezingen, waarin de fragmentatie groter is dan ooit en de institutionele vernieuwing geen luxe maar noodzaak is. Verschillende grote vraagstukken schreeuwen om een duurzame oplossing. Gemeenten krijgen intussen steeds meer op hun bord — van wonen tot klimaat, van zorg tot inclusie — vaak met beperkt mandaat en middelen. Maar zoals u weet, houden gemeentesecretarissen niet van stilstand. Dat zagen we gisteren al bij de locomotieven: beweging vraagt om sturing. En sturen, dát kunnen wij.
Zoveel mensen, zoveel perspectieven
In een wereld die mondig en individualistisch is, wordt het belang van diverse perspectieven groter. Ruimte geven aan verschil vraagt om dialoog, — open, eerlijk en respectvol. Alleen zo leren we elkaar echt verstaan, en leggen we verbinding om verschillen te overbruggen.
De gemeentesecretaris staat daarmee in het midden van deze maatschappelijke beweging. Geen functie vanuit een ivoren toren, maar één die schakelt tussen perspectieven.
Of het nu gaat om zelfsturende teams, opgavegericht werken of netwerkend samenwerken: onze positie en competenties veranderen — zichtbaar, onomkeerbaar.
Utrecht is dan ook de perfecte plek voor dit congres. Vanaf de Domtoren heb je zicht op alle windrichtingen. Hopelijk inspireert dat ons om het vak van gemeentesecretaris vanuit álle richtingen te beschouwen.
Een nieuwe koers voor de vereniging
Dit congres vormt een belangrijk ijkpunt: de presentatie van onze vernieuwde visie en missie. De bedoeling is om deze als leidend kompas te gebruiken.
De samenleving kent een snelle transformatie, waarbij gemeenten worden geconfronteerd met complexe vraagstukken die vragen om flexibiliteit, leiderschap en samenwerking. Binnen deze context nemen wij als gemeentesecretarissen een essentiële positie in als strategisch adviseur, maar ook als verbinder en bewaker van ambtelijke professionaliteit.
Onze vereniging richt zich op het ondersteunen en versterken van gemeentesecretarissen in deze rol, met het streven naar een toekomstbestendige, betrouwbare en deskundige lokale overheid. Onze kernwaarden vormen daarbij het fundament:
- Verbindend – Het samenbrengen van mensen, ideeën en belangen.
- Professioneel – Deskundig, zorgvuldig en integer handelen.
- Kompas – Het waarborgen van de kwaliteit en positie van het vak.
- Toekomstgericht – Anticiperen op ontwikkelingen en bouwen aan duurzame oplossingen.
We willen als vereniging nadrukkelijker naar buiten treden op niet-politieke thema’s die raken aan de kwaliteit van het openbaar bestuur, de uitvoerbaarheid van beleid en de maatschappelijke rol van gemeenten. Denk aan onderwerpen als digitalisering, arbeidsmarkt, diversiteit en inclusie, de rol en positie van de gemeentesecretaris en de weerbare organisatie. Juist op deze terreinen kunnen we als VGS, vanuit de praktijkervaring van onze leden, een waardevolle en onafhankelijke bijdrage leveren aan het publieke debat.
Daarnaast hanteren wij de verenigingsschroef, niet als fysiek instrument, maar als kader om te toetsen of wij ons richten op datgene wat daadwerkelijk van belang is: belangenbehartiging, ontmoeting, verbinding en collectieve versterking.
Complexiteit, samenwerking en digitale transformatie
De opgaven waar gemeenten voor staan worden niet alleen groter, maar ook complexer. Digitalisering en het programma Common Ground vragen om een gezamenlijke koers en een moderne informatievoorziening die veilig, toegankelijk en toekomstbestendig is. Tegelijkertijd zien we dat samenwerking tussen gemeenten — via regionale verbanden, shared services en gezamenlijke uitvoeringsorganisaties — steeds intensiever wordt. Dat biedt kansen, maar vraagt ook om duidelijke governance, bestuurlijke legitimatie en afstemming.
Het nieuwe Risicobeheerfonds is een voorbeeld van hoe we als collectief sterker kunnen staan: door samen risico’s te beheersen, kosten te besparen en de veiligheid van gemeentelijk vastgoed te vergroten. Maar met deze ontwikkelingen groeit ook de kwetsbaarheid van onze functie. De gemeentesecretaris staat vaak in het midden van bestuurlijke druk, maatschappelijke verwachtingen en organisatorische transitie. Niet verwonderlijk dat er jaarlijks zo veel wisselingen zijn.
Daarom zetten we als vereniging komend jaar stevig in op veilige publieke dienstverlening, op het versterken van onze positie en op het ontwikkelen van veerkracht en ambtelijk vakmanschap. Want alleen als we goed voor onszelf zorgen, kunnen we goed zorgen voor de samenleving.
Utrecht als voorbeeld van lokaal leiderschap
Laten we even stilstaan bij onze gaststad. Utrecht laat zien dat lokaal beleid het verschil kan maken. Van groene daken tot circulaire wijkinitiatieven — hier zie je dat duurzame transformatie niet alleen een wens, maar ook een realiteit is. Als gemeentesecretarissen dragen we bij aan die verandering: strategisch, soms op de achtergrond, vaak in het midden van de dynamiek.
Samen vooruit
Aan het eind van dit congres zullen we niet minder perspectieven hebben, maar wél meer inzicht. Meer grip op onze rol in een complex speelveld. Meer tips om het gesprek aan te gaan — binnen het gemeentehuis én daarbuiten. Want gemeentesecretarissen bouwen bruggen. Niet met grote woorden, maar met betrokkenheid, vakmanschap en een goed gesprek.
Ik dank u voor uw aanwezigheid, uw bijdrage en uw vertrouwen. Samen geven we richting aan een vak in beweging — en houden we de dialoog gaande.
Dank u wel.